نقش زیاندیده در کاهش مسوولیت مدنی عامل زیان

میزان مسوولیّت مدنی عامل زیان در جایی که زیاندیده در ورود زیان به خود دخالت موثر دارد، همواره از جمله مباحث مناقشه برانگیز علم حقوق در حوز? مسوولیّت مدنی است. زیرا در اغلب اوقات شخصی که در اثر وقوع حادث? زیانبار متضرر شده و جهت مطالب? خسارت وارده به خود بر علیه عامل فعل ‏زیانبار در دادگاه اقام? دعوا می نماید، با دفاع خواند? دعوا مبنی بر اینکه زیاندیده در تحقق یا گسترش خسارت وارده به خود مشارکت موثر داشته است، روبرو می گردد. در این رساله نگارنده با مطرح کردن این موضوع که: هرگاه زیاندیده نیز خطاکار باشد و تقصیر یا دخالت او یکی از اسباب ورود ضرر به شمار آید؛ خواه شرکت در خطا و دخالت در ایجاد ضرر همزمان با تقصیر عامل زیان باشد یا پس از آن عامل متمم شود؛ و خواه دخالت زیاندیده مادی باشد یا روانی یا اقتصادی ، در پی یافتن پاسخ برای این سوال بوده است: آیا نقش زیاندیده در زیان وارد به خود، بر میزان مسوولیّت عامل زیان در جهت کاهش آن تاثیر گذار هست یا خیر؟ در این رساله پس از بررسی مبانی نظری و ارکان مسوولیّت مدنی و مطالع? تطبیقی چرایی این تأثیر در میزان مسوولیّت مدنی عامل زیان و شرایط و آثار تحقق این دفاع از جانب خوانده، در قالب سه فصل، به این نتیجه رسیده ایم که با توجه به اینکه انتساب خسارت به فاعل فعل زیانبار ( خوانده ) و استقرار مسوولیّت بر عهد? وی، مبتنی بر وجود و برقراری ‏رابط? سببیّت بین فعل او و خسارت وارده به زیاندیده است. بنابراین هرگاه رفتار زیاندیده این رابطه را به گونه ای قطع نماید، به نحوی که تمام یا ‏قسمتی از خسارت وارده عرفاً به عمل خود وی قابل انتساب باشد، حسب مورد تمام یا قسمتی از خسارت وارده برعهد? فرد زیاندیده ‏مستقر شده و خواند? دعوا جزئاً یا کلاً از جبران خسارت وارده به زیاندیده معاف خواهد شد.‏ البته در سیر تحول مسوولیّت مدنی، تأثیر این دفاع بر میزان خسارت دریافتی زیاندیده بیش از پیش در حال محدود شدن است. به نحوی که در اکثر نظامهای حقوقی، تأثیر حالت های جسمانی و روانی پیشینی زیاندیده بر میزان خسارت های دریافتی وی در جهت کاهش آن جز در برخی از شرایط خاص رد شده است.